In Nederland heeft iedere gebruiker van woonruimte wel een buurman of buurvrouw. Als beide partijen in een flatje wonen, hebben zij wellicht onderlinge problemen met geluidsoverlast of stankverwekking maar niet met onaangenaamheden die voortvloeien uit het feit dat hun tuinen aan elkaar grenzen. Vooral in de lente rijzen voor tuinbezitters allerlei vragen waarvan de antwoorden de burenliefde op de proef stellen. En dat is gevaarlijk want het is een waarheid als een koe dat een goede buur beter is dan een verre vriend.
Het gevaar schuilt bijvoorbeeld in wortels, meer in het bijzonders wortels die de voeding leveren voor de denneboom die zich op het terrein van uw buurman bevindt. Wortels hebben de gewoonte zich niets aan te trekken van erfgrenzen zodat het kan gebeuren dat het u op een mooie zondagmiddag plotseling opvalt dat een aantal tegels van uw terras een centimeter hoger ligt dan de overige. Aanvankelijk hebt u niet in de gaten wat er aan de hand is. U denkt aan mollen en andere onderaardse wezens maar nader onderzoek wijst uit dat de oorzaak bij de buren moet worden gezocht. De prachtige zilverden van de buurman heeft zijn wortels stiekem uitgestrekt tot in uw erf, hetgeen enige opwaartse druk heeft teweeggebracht. U overweegt de tegels tijdelijk te verwijderen, de wortels met de spade bloot te leggen en vervolgens de bijl ter hand te nemen. U realiseert zich echter plots dat daarmede wellicht ook de bijl aan de wortel van goed nabuurschap wordt gelegd. U neemt contact op met de notaris en vraagt hem informatie te verstrekken omtrent de juridische situatie.
Het Burgerlijk Wetboek heeft aan het geval gedacht. Het bepaalt dat u bevoegd bent de doorgeschoten wortels ‘weg te hakken’. U hoeft de buurman zelfs niet te waarschuwen of aan te manen ze zelf met de bijl te lijf te gaan. U staat in dit opzicht dus sterk. Eigenrichting is geoorloofd. Maar in dit soort zaken van burenrecht is het steeds weer de vraag wat verstandig is. Goed overleg zou aan de hakpartij vooraf dienen te gaan. Maar van belang is ook dat het in bepaalde gevallen misbruik van bevoegdheid kan opleveren als men de wortels weg hakt. U dient de bijl dan in het schuurtje te laten hangen. Dat zal bijvoorbeeld spelen als de hakpartij het einde van de boom zou betekenen en dat leed niet opweegt tegen uw belang van waterpas liggende tegels.
Een verwante burentwist kan voortspruiten uit het feit dat takken van buurmans boom overhangen en daardoor hinder opleveren. Deze takken zijn evenals de doorgeschoten wortels, eigendom van de eigenaar van de boom. Aangaande de overhangende takken bepaalt de wet iets anders dan voor de doorgeschoten wortels De takken mogen slechts worden afgezaagd nadat de buurman eerst is aangemaand ze zelf weg te verwijderen. Weigert hij dat dan kunt u zelf aan de slag. Het feit dat u eerst moet aanmanen, schijnt samen te hangen met het feit dat het wegsnijden van de takken enige deskundigheid vereist. Ik kan dat moeilijk beoordelen maar geloof er niet veel van. Ik heb in mijn leven reeds heel wat afgezaagd. Meestal is het afzagen of afsnijden van takken een onschuldig en eenvoudig gebeuren. Ook hier geldt echter dat misbruik van bevoegdheid niet wordt getolereerd. Aan belangenafweging kan niet worden ontkomen.
Indien de overhangende tak deel uitmaakt van een fruitboom is de kans groot dat boven uw erf ook vruchten hangen. Opmerkelijk is nu dat de meeste mensen van mening zijn dat die overhangende vruchten kunnen worden geplukt zonder aan de eigenaar van de boom permissie te vragen. Maar dat klopt niet. In feite is sprake van diefstal! Die vruchten zijn eigendom van de degene die eigenaar is van de boom en daar moet u dus van af blijven. De situatie verandert als de vruchten van de boom vallen. De band met de boom is dan verbroken. En als ze dan eenzaam op uw erf liggen mag u ze oprapen en smakelijk opeten.
Burentwisten zijn voor de socioloog, de psycholoog en de politie een bron van arbeidsvreugde. En dat geldt dus ook voor de jurist. Het is echter te hopen dat buren zo verstandig zijn problemen te voorkomen en desnoods met verstand op te lossen. Want, zoals gezegd, een goede buur is beter dan een verre vriend.
Prof. Mr. M.J.A van Mourik
© 26-05-2004
| terug |  print |